درس خارج اصول استاد تبادکانی(زیده عزه) حوزه علمیه خراسان

فحص از مخصص متصل یعنی در جایی که احتمال می دهیم این حکم عامی که از مولا به ما رسیده است مخصص متصلی داشته باشد و سقط شده باشد مثلا طبق دلیلی که به دست ما رسیده مولا گفته است «اکرم کل عالم» و ما احتمال می دهیم که این «عالم» قیدی داشته مثلا امام علیه السلام فرموده «اکرم کل عالم عادل»، لکن راوی از روی غفلت یا فراموشی یا اسبابِ سهو ِدیگر آن قید را ذکر نکرده باشد حال آیا لازم است که فحص کنیم که آیا این چنین قیدی در روایات یا ادله دیگر هست یا فحص لازم نیست؟ که اگر بعد فحص دیدیم که مثلا در روایت دیگر این قید «عادل» برای عالم ذکر شده است این بحث مطرح است که آیا اصل آن است که این روایت، چیزی را کم نکرده است یا اصل آن است که آن روایت دیگر چیزی را زیاد نکرده است که همین بحث در حدیث «لاضرر» مطرح است که در بعضی از روایات قید «فی الاسلام» وجود دارد و در بعضی دیگر این قید وجود ندارد، که در این جا فرموده اند اصلِ عدم زیاده بر اصلِ عدم نقیصه، مقدم است،سوال این است که آیا فحص از مخصص متصل لازم است یا خیر؟
نوع علما از جمله مرحوم آخوند می فرمایند نسبت به مخصص متصل فحص لازم نیست، شاهدش هم آن است که اگر متکلمی بگوید «رایت اسدا» آیا کسی در این جا فحص از این که قید «یرمی» بوده یا خیر، را لازم می داند؟! معلوم است که احدی این را شرط نمی داند و قرینه بر مخصص متصل با قرینه بر مجاز از یک وادی هستند. https://eitaa.com/mabahesijtihadi/288