درس خارج فقه استاد محسن ملکی ابرده(زیده عزه)

برخی قائلند که قضاء عرفی است و صرف اینکه عملی فوت شود در اینجا قضاء صادق است.
به این نظر خدشه ای وارد می شود و نظر صاحب حدائق مورد تایید است.
بدین صورت که قضاء بر اساس ادله یعنی اقض ما فات کما فات (یعنی مظروف همیشه فوت می شود نه ظرف)
پس در صورتی قضاء صادق است که اداء مسلم باشد.
به عنوان مثال : در باب حج ؛ اگر مکلف در سال اول استطاعت ، حج بر او مستقر شود و شرایط را دارا باشد ولی انجام ندهد و عمل محقق نشود در اینصورت میگویند حج بر او مستقر شده و اداء بر او مسجل بوده ولی انجام نداده است.
حال باید کسی نیابتا از طرف مستطیع فوت شده به حج برود.
در اینجا می گوییم قضاء تابع تسجیل و مسلم بودن اداء است.
پس در هر واجب مضیق که زمان مشخص دارد اگر مکلف در آن زمان فعل برایش واجب شد می توان گفت که عملش فوت شده است.
یعنی ثبت الحکم علی المکلف و لم یات به ، فقد فات العمل
پس در اینجا فوت صادق است و می توانیم بگوییم : اقض ما فات کما فات ...https://eitaa.com/mabahesijtihadi/292