دومین مرحله طرح وضعیت سنجی و صیانت از نسخه‌های خطی و سنگی مدارس علمیه استان خراسان انجام شد
حجت‌الاسلام سید محسن میرزاده، مسئول اداره زیرساخت‌های پژوهشی حوزه علمیه خراسان، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری این حوزه، ضمن اشاره به دومین مرحله طرح وضعیت‌سنجی و صیانت از نسخه‌های خطی و سنگی موجود در مدارس علمیه استان خراسان گفت: دومین مرحله طرح وضعیت‌سنجی و صیانت از نسخه‌های خطی و سنگی موجود در مدارس علمیه استان خراسان به همت مدیریت پژوهش و همکاری و تعامل با سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی باهدف شناسایی و وضعیت‌سنجی نسخ خطی و سنگی و انجام مقدمات لازم جهت صیانت از این میراث گرانبها و معرفی جنبه‌های مختلف اهمیت محتوایی این آثار برای پژوهشگران نسخ خطی انجام شد.
وی ادامه داد: نظر به اهمیت صیانت از میراث دانشی علما و اهمیت محتوایی این آثار برای پژوهشگران و باتوجه‌به وجود نسخه‌های خطی و سنگی قابل‌توجه در مدارس علمیه و از طرفی شرایط و فضای نگهداری غیراستاندارد این آثار، پیرو تفاهم‌نامه معاونت علمی حوزه علمیه خراسان با سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی تصمیم گرفته شد تا با بهره‌مندی از کارشناسان مجرب مرکز نسخ خطی آستان قدس، نسخ خطی و چاپ‌سنگی موجود در مدارس علمیه شناسایی شود تا جهت مرمت، حفظ و نگهداری در محیط مطلوب و ایمن اقدامات لازم صورت پذیرد.
مسئول اداره زیرساخت‌های پژوهشی حوزه علمیه خراسان با بیان این که به‌منظور اجرای این طرح، مدارس علمیه به‌صورت جداگانه و حضوری توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت، ابراز کرد: در همین راستا تاکنون تعداد ۲۸۲ نسخه خطی و ۱۴۹۴ نسخه چاپ‌سنگی شناسایی و به‌صورت امانی به مرکز نسخ خطی آستان قدس منتقل شد.
حجت‌الاسلام میرزاده ادامه داد: این نسخ ارزشمند از مدارس علمیه هراتی تربت‌حیدریه شامل ۵۳ نسخه خطی و ۷ نسخه سنگی، مدرسه فاطمه الزهرا (س) مشهد شامل ۳ نسخه خطی و ۱۶ نسخه سنگی، مدرسه فخریه سبزوار شامل ۱۳۳ نسخه خطی و ۴۶۰ نسخه سنگی، مدرسه علمیه اهل‌بیت سبزوار شامل ۸۲ نسخه خطی و ۹۸۳ نسخه سنگی، مدرسه جعفریه زهان شامل ۱۱ نسخه خطی و مدرسه سلیمانیه مشهد شامل ۲۳۱ نسخه سنگی دریافت شده است.
وی با بیان این که تا قبل از سال ۱۳۴۲ در اولین مرحله از این طرح نیز تعداد ۱۳۴۱ نسخه خطی و ۱۴۳۷ نسخه چاپ‌سنگی به‌صورت امانی از مدارس علمیه دریافت گردیده است، عنوان کرد: در مدرسه عباس‌قلی خان شامل ۱۰۷ نسخه خطی و ۴ نسخه سنگی، مدرسه سلیمانیه مشهد شامل ۱۶۹ نسخه خطی، مدرسه علمیه امام صادق (ع) طبس شامل ۷۳ نسخه خطی و یک نسخه سنگی، مدرسه علمیه گلشن نیشابور شامل ۵۹ نسخه خطی و ۱ نسخه سنگی، مدرسه علمیه کاشمر شامل ۸۵ نسخه خطی و ۳ نسخه سنگی، مدرسه علمیه موسی بن جعفر (ع) شامل ۱۳ نسخه خطی و ۱۰ نسخه سنگی و مدرسه علمیه امام صادق (ع) چالوس نیز شامل ۸۳۵ نسخه خطی و ۱۴۱۸ نسخه سنگی هستند.
مسئول اداره زیرساخت‌های پژوهشی حوزه علمیه خراسان ادامه داد: کلیه مراحل فرآیندهای آرشیو نسخ خطی شامل شناسایی و فهرست‌نویسی نسخ خطی و سنگی، ایجاد دفاتر جداگانه ثبت، تهیه تصویر دیجیتال و اقدامات اولیه مرمتی درباره نسخ امانی در مرکز نسخ خطی انجام می‌پذیرد.
حجت‌الاسلام میرزاده با بیان این که این طرح در مراحل بعدی در سایر مدارس استان خراسان نیز اجرا خواهد شد، خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش سازمان کتابخانه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، این آستان مقدس از گذشته دور به‌عنوان مأمنی برای نگهداری میراث مکتوب مطرح بوده است.
وی با بیان این که وجود نسخ خطی از اواخر قرن یکم تا زمان حال بیانگر ارادت علاقه‌مندان به حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) در قالب وقف فرهنگی بوده است، اظهار کرد: در کتابخانه مبارکه رضویه آثار با ارزشی از علما و دانشمندان جهان اسلام نگهداری می‌شود که در دوره‌های مختلف تاریخی اهدا شده است و از جمله این منابع می‌توان به آثار خواجه‌نصیر طوسی، علامه حلی، شهید اول و ثانی، ابن خاتون عاملی و شیخ بهایی اشاره نمود.
حجت‌الاسلام میرزاده تصریح کرد: امروزه مرکز نسخ خطی آستان قدس با دارابودن بیش از ۹۰ هزار نسخه خطی در موضوعات مختلف ادبی، مذهبی، پزشکی، تاریخ و... در زمره بزرگ‌ترین مراکز میراثی در دنیا محسوب می‌شود.
