مطالعه تطبیقی الگوی بیمه ای تکافل و دیدگاه فقهای شیعه درباره تامین تقابلی بررسی شد

ارائه دهنده کرسی حجت الاسلام دکتر مرویان حسینی پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه که این موضوع در کشورهای مسلمان به تازگی به شدت مورد توجه قرار گرفته و در ایران نیز توسط نهادهای بیمه‌ای جدیاً مورد بررسی قرار گرفته است، اظهار داشت که در تکافل، گروهی از افراد با توافق مشترک، تعهد به تأمین خسارات یکدیگر در صورت رخداد حوادث مشخص می‌کنند و این رویکرد با بیمه‌های رایج غربی متفاوت است، زیرا در تکافل افراد خودشان تأمین خسارات را انجام می‌دهند، در حالی که در بیمه‌های رایج با پرداخت حق بیمه، از خدمات شرکت بیمه بهره‌مند می‌شوند و این تفاوت‌ها از نظر نظریه‌پردازان تکافل، برآمده از شبهات شرعی مانند قمار و غرری بودن بیمه، قابل توجه است. حجت الاسلام دکتر مرویان بر اهمیت تبیین عنوان شرعی قرارداد تکافل تأکید کرد و بیان داشت که این مسأله محل بحث و نظر فقها و حقوقدانان اسلامی بوده و مدل‌های مختلفی برای اجرای این قرارداد پیشنهاد شده است. ایشان همچنین به مزایای بیمه تکافل در مقایسه با بیمه‌های رایج اشاره کرد و بیان کرد تأیید شرعی بیمه‌های رایج توسط فقهای شیعه، منجر به جدی‌گیری در پی اجرای این نهاد و گسترش خدمات بیمه‌ای خواهد شد و ارتباطات تجاری با کشورهای اسلامی نیاز به ارائه و تحلیل الگوی شیعی نهاد تکافل با تأکید بر فقه امامیه دارد. در ادامه حجت الاسلام محسن ملکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد به عنوان ناقد کرسی اظهار داشتند اصولاً واژه کفالت و تکافل از حیث لغوی فاصله معناداری با تأمین تقابلی دارد و انتخاب این واژه برای مسأله تأمین تقابلی انتخاب مناسبی نیست. افزون بر این، بنده اشکالات اهل سنت بر بیمه رایج را در درس خارج مطرح کرده و آنها را دفع کرده‌ام و دلیلی ندارد وقتی فقهای ما بیمه رایج را پذیرفته‌اند،‌ در پی تصحیح این نهاد برساخته اهل سنت باشیم. پس از آن، ناقد دوم حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید مهدی معلمی ضمن تمجید از نگارش و متن مقاله، پیشینه پژوهش را ضعیف و فاقد نوآوری برشمرد و بیان داشت یکی از کتب معروف در موضوع که شایسته بود مورد مراجعه قرار گیرد کتاب فقه شیعه و تأمین اجتماعی است. ایشان کثرت نقل اقوال مقاله را ستود اما عدم گذر از اقوال به مبانی آنها را نقطه ضعف مقاله دانست. در انتها حجت الاسلام مرویان اظهار داشت یک علت کمبود پیشینه پژوهش، عدم اشاره اکثر مقالات موجود در بحث تکافل به مسأله تأمین تقابلی در کلمات فقهای شیعه بوده که مد نظر نگارنده بوده است.